Auteur: Kevin

Elke leerling in beeld: daar maken we ons hard voor

Het onderwijs is altijd in beweging. Wat blijft is de vraag: hoe maak je als school het verschil en doe je de juiste dingen die passen bij de visie van de school? En hoe komt er ruimte voor professionaliseren en verbetering van het afstemmen van het onderwijs op individuele leerbehoeftes? Ook bij Cito zijn we daarmee bezig. Ons volgsysteem verandert mee en geeft docenten en het management houvast voor maatwerk in onderwijsaanpak met inzichten vanuit de rapportages. Om docenten de juiste handvatten te geven, kunnen ze bij Cito terecht voor training en advies.

Voor het volgen van leerlingen in de onderbouw blijft het soms lastig te bepalen waar leerlingen echt toe in staat zijn. Wat zit erin en komt het er voldoende uit? Daarom hebben rapportages van het Cito Volgsysteem VO een signaalfunctie. Het helpt op alle niveaus trends waar te nemen en te beoordelen: zijn we op de goede weg? Zodat elke leerling na het vo uitgerust is voor de volgende stap. De focus blijft op het verbeteren van basisvaardigheden, maar andere vaardigheden worden belangrijker om te kunnen functioneren in een steeds veranderende maatschappij.

Verbreding volgsysteem: maakt elke leerling zichtbaar
Ook Cito kijkt daarom verder en verbreedt het Cito Volgsysteem. Het maakt élke leerling nog meer zichtbaar en ondersteunt in het aanpakken van de verschillen in kansen voor leerlingen. Wat kun je ervan verwachten? Naast de basisvaardigheden, wordt taalverzorging in de verbreding van het volgsysteem meegenomen. Daarnaast brengt het volgsysteem de cognitieve capaciteiten van leerlingen in beeld. En aparte modules helpen leerlingen in kaart te brengen hoe het met ze gaat op het gebied van sociaal-emotioneel welzijn en hun leer-werkhouding. Zo krijg je een breder beeld van jouw leerlingen en de situatie op school. Daarmee kun je een genuanceerde en positieve aanpak kiezen om leerlingen te ondersteunen. In schooljaar 2024/2025 is de verbreding een feit.

Professionaliseren op toetsing en examinering
Omdat Cito nauw samenwerkt met het werkveld en als kennisorganisatie weet wat er speelt, ondersteunen we scholen en besturen ook in de vorm van training en advies. Want, toets je als school wat je wilt toetsen en moet toetsen? En is dit in balans met de schoolbrede visie op toetsing en examinering? Scholen en besturen helpen we daarom heel gericht en op maat om toetsdeskundigheid te vergroten. En daarnaast de examencommissie uit te rusten met de juiste tools en kennis om te kunnen voldoen aan de kaders die zijn gesteld.

Wil je meer weten? Ga naar cito.nl/trainingenadvies-vo voor meer informatie.

MDT als stevige basis voor burgerschapsonderwijs

Zoek jij naar manieren om burgerschapsonderwijs te verankeren binnen jouw school? De maatschappelijke diensttijd (MDT) helpt daarbij. Met MDT ontwikkelen jongeren hun talenten, ontmoeten ze mensen buiten hun eigen leefwereld en doen ze tegelijkertijd iets goeds voor een ander. Zo geeft MDT een boost aan jouw onderwijsdoelen!

MDT betekent voor leerlingen…

☑ Ontdekken waar zij goed in zijn en wat ze leuk vinden

☑ Actief meedoen in de samenleving

☑ Hulp bij keuzes maken voor de toekomst

Ontdek het met MDT on Tour

Laagdrempelig kennismaken met MDT op jouw school? MDT on Tour reist nu door het hele land! Tijdens dit interactieve scholenbezoek maken leerlingen kennis met de mogelijkheden van MDT. Het programma wordt afgetrapt met een inspirerende spreker en verhalen van jongeren die al een MDT-traject afgerond hebben. Vervolgens ontdekken jongeren hun talenten met een ‘cv-spel’ en komen ze in actie voor een ander. De dag wordt afgesloten in de ‘MDT-corner’ waar leerlingen en studenten in gesprek kunnen gaan met vertegenwoordigers van verschillende lokale MDT-projecten.

Al meer dan 300 scholen zijn aangesloten bij MDT! Wil jij dat MDT on Tour kosteloos bij jou langskomt? Neem contact op via mdt@diversion.nl.

MDT-ervaringen van onderwijsprofessionals:

Erik Jan Koeman, LO-docent op het 4e gymnasium:

“Wij werken binnen ons MDT-project samen met Ympact020, een organisatie die jongeren aan maatschappelijke organisaties verbindt. Wij geven alle vierde- en vijfdeklassers de mogelijkheid om mee te doen en een half jaar lang, deels in schooltijd en deels in hun eigen tijd, mee te lopen met een organisatie. Zo is de één gastheer bij een ziekenhuis en werkt de ander mee aan een theatervoorstelling over verhalen van dak- en thuislozen. Het is voor leerlingen een unieke kans om na te denken over hun maatschappelijke relevantie en ze leren doorzetten om iets voor elkaar te krijgen. Ik ben als docent het meest gelukkig als ik leerlingen zie groeien en de twinkeling in hun ogen zie wanneer ze een stap maken in hun ontwikkeling.”

Jessica Reina Lapré, projectleider MDT op ROC Mondriaan:

“Het is ons doel om studenten in hun kracht te zetten en de sociale cohesie binnen de school en in de samenleving te vergroten. Daarom integreren we de doelen van MDT op duurzame wijze binnen ons onderwijs. Wij werken samen met MDT-project Young Impact, een organisatie die workshops geeft en daarmee onze studenten in hun kracht zet. Wij dagen iedere deelnemer uit om zélf een actie te bedenken, waarin we veel samenwerken met het maatschappelijk middenveld. Dankzij MDT denken wij als school meer na over wat studenten nodig hebben en hun drijfveren in het leven. Het versnelt innovaties, zoals modulair werken of het werken met meer externe partijen, omdat je nu een kapstok hebt om dat voor elkaar te krijgen. Het voegt eigenlijk binnen alle lagen wel iets toe!”

Thematische lesblokken en feedback in plaats van cijfers: zo geeft het MLA#2 invulling aan eigenaarschap bij leerlingen

Eigenaarschap bij leerlingen speelt een belangrijke rol in het onderwijsconcept van het MLA#2, de nieuwe vestiging van het Montessori Lyceum Amsterdam. Schoolleider Deborah Odendaal vertelt in Toets! Special #2 van Bureau ICE hoe ze met brede brugklassen en thematische lesblokken ‘teruggaan naar de bedoeling’, waarom ze geen cijfers geven en hoe leerlingen en ouders daarop reageren.

Waarom een tweede Montessori Lyceum Amsterdam?

“De school was naar onze mening te groot voor het montessorionderwijs dat wij willen bieden, maar we wilden al die leerlingen wel kunnen bedienen. Daarom hebben we besloten om de school te splitsen, waarbij het bestaande MLA in Amsterdam-Zuid kleiner wordt en het MLA#2 de komende jaren zal gaan groeien tot een volwaardige school, met een nieuw gebouw op Zeeburgereiland. Dat is een ontvlechtingsproces dat een paar jaar duurt.”

“Drie jaar geleden zijn we al begonnen met nadenken over de mogelijkheden voor deze nieuwe school. Reflecteren op de oorspronkelijke waarden van Montessori, ‘terug naar de bedoeling’ en onderzoeken of we daar nog iets anders mee wilden. Uiteindelijk zijn we tot een geheel nieuwe aanpak gekomen. Afgelopen schooljaar zijn we ermee begonnen, we draaien nu drie brugklassen. Alles wat we op papier hebben bedacht, proberen we nu in de praktijk te brengen.”

Hoe is dat, een school met alleen maar brugklassen?

“Heel bijzonder. Het doet iets met de dynamiek. De eerstejaars leerlingen hebben niemand boven zich. Dat maakt dat zij samen met ons de cultuur bepalen van onze nieuwe school. Dat is positief, af en toe ook zoeken met elkaar omdat ze geen tegengas krijgen van oudere leerlingen, en sowieso erg interessant. Heel leuk én heel pittig, want tegelijkertijd zijn we alles nog aan het ontwikkelen, ontwerpen en evalueren.”

Waarin onderscheidt de onderwijsopzet van het MLA#2 zich?

“Wij werken met brede brugklassen, waarin mavo, havo en vwo tot en met de derde klas bij elkaar blijven. Wij geloven dat leerlingen van 11, 12 jaar nog lang niet zijn uitgegroeid en dat ze meer kans krijgen om zich te ontwikkelen als je ze daar de ruimte en voorwaarden voor geeft. Kinderen leren van elkaar als ze met verschillende karakters en achtergronden bij elkaar zitten. Daar past niet bij dat je kinderen al zo vroeg in een hokje stopt, ook al is die scheiding in de hele maatschappij wel aanwezig.”

“Daarnaast heeft elke lesperiode bij ons een thema. Een grote vraag die leerlingen vanuit alle vakken onderzoeken en waarin we alle kerndoelen hebben verwerkt. De afgelopen periode was het thema bijvoorbeeld ‘Onze stad Amsterdam’, met als grote vraag: hoe leeft de stad Amsterdam?”

“Bij Mens en Natuur gaat het dan over de manier waarop je met jouw zintuigen de stad kunt waarnemen, over welke dieren er leven in Amsterdam en hoe het dier de stad waarneemt. Bij Nederlands worden er verhalen gelezen over de stad Amsterdam, bijvoorbeeld over kinderen die hier in het verleden leefden. Voor Mens en Maatschappij vergelijken leerlingen stadskaarten uit 1600 met die van nu en leren ze tegelijkertijd om kaarten te lezen. Omdat het zo thematisch is, snappen kinderen wat ze aan het leren zijn. Dat is veel betekenisvoller dan wanneer je de stof uit een boek van kaft tot kaft behandelt.”

Eigenaarschap bij leerlingen speelt ook een belangrijke rol in jullie onderwijsconcept. Vertel eens meer.

“Een van de bekendste uitspraken van Maria Montessori is ‘Help mij het zelf te doen’. Wij doen dat door opdrachten op microniveau helder te formuleren en op macroniveau autonomie en keuzevrijheid te bieden. Wil je de verantwoordelijkheid bij de leerling hebben, dan moet je eerst scherp hebben wat je op welk moment van hem of haar verwacht. Vervolgens kun je leerlingen op macroniveau keuzes bieden. Bijvoorbeeld hoe lang, waar en met wie ze aan een opdracht werken. Als je zelf dat soort keuzes mag maken, wordt leren leuker en raak je gemotiveerder om dingen te doen. Vanuit dezelfde gedachte geven we leerlingen ook geen cijfers.”

Hoe volg je de ontwikkeling van leerlingen als je geen cijfers geeft?

“Wij geven feedback op het werk dat een leerling maakt. Voor elk vak krijgen leerlingen minimaal twee keer per blok een opdracht, om te kijken waar ze staan; dit noemen wij het bewijswerk. Dat kan in allerlei vormen; bijvoorbeeld een presentatie, een filmpje, een poster, maar ook een schriftelijke toets. Op dat bewijswerk krijgt de leerling feedback, waarmee hij of zij zich kan verbeteren.”

“Daarnaast krijgen leerlingen drie keer per jaar een ontwikkelverslag via leerlingbespreking.nl. Daarmee geven we, behalve feedback op het bewijswerk, ook feedback op iemands werkhouding en gedrag in de klas.”

Lees het volledige interview in Toets! Special #2 – Eigenaarschap, illusie of realiteit. Vraag hem hier aan of haal de laatste editie op bij de stand van JIJ! – Quayn | Bureau ICE op het vo congres.