Het heilige huisje van 1801
In 1801 werd in Den Haag een wetsvoorstel ingediend waarmee de landelijke overheid zich formeel verantwoordelijk stelde voor de kwaliteit van het onderwijs. Het was de eerste onderwijswet, en vanaf dat moment volgden er nog vele. De inrichting en vormgeving van onderwijs is sindsdien, tot op vandaag, een belangrijk agendapunt.
Vanaf dat moment houden we ons bezig met de ontwikkeling van onderwijs en is er wetgeving voor onder andere schoolstichting en sluiting, onderwijstijden, onderwijsrichting, bevoegd- en bekwaamheden, besteding van middelen en is er ook een wet voor leerplicht. Al meer dan 220 jaar zetten we steeds weer stappen richting beter en passender onderwijs. Je kunt je afvragen of er ooit een eind komt aan deze ontwikkeling.
De focus op onderwijsontwikkeling heeft ons veel gebracht: een beheersbaar en controleerbaar systeem van onderwijsaanbod. Onderwijsontwikkeling is daarmee ook de Heilige Graal geworden. Het is het favoriete gereedschap van ieder in en rond het onderwijs, waarmee we ieder probleem te lijf willen gaan. De metaforische hamer waarmee we niet alleen spijkers, maar ook schroeven, bouten en vingerlassen denken te kunnen behandelen.
Stop met onderwijsontwikkeling
Het is diezelfde focus op onderwijsontwikkeling, op de aanbodkant, die er voor zorgt dat we aandacht voor de lerende leerling, de productiekant, kwijt raken. We stellen wel vragen over leeropbrengsten, maar de term zelf verraad al dat het daarbij nog steeds over de effectiviteit onderwijs gaat. Het leren door de leerling, het geleerde door de leerling of het gewenste leren voor de leerling zou als uitgangspunt een heel ander landschap opleveren voor het oplossen van willekeurig welk onderwijsvraagstuk. Van het Lerarentekort tot Passend Onderwijs.
De preoccupatie met onderwijsontwikkeling is het eerste Heilig Huisje van 1801, dat wij met plezier kapot gooien. Met ons programma ‘Impact op Leren’ helpen we jou en je school op een heel praktische en fundamentele manier om het leren door de leerling als uitgangspunt te nemen. Zodat er meer geleerd wordt in de school, en minder onderwezen.
Stop met personaliseren
Ook het Heilig Huisje van de unieke leerling willen wij graag in stukken laten vallen. Uiteraard niet omdat we geloven dat iedere leerling hetzelfde is, of dat elke leerling hetzelfde nodig heeft. Die uniciteit is namelijk een feit.
Wat we wel ter discussie willen stellen is de gedachte dat het onderwijs zich zou moeten passen aan de individuele wensen, moeiten en/of behoeften van iedere leerling. Of ook dat van iedere individuele medewerker. Als het al een oplossing is, dan is het wat ons betreft zeker niet de enige oplossing.
Hoe vaak leer je, als onderdeel van je aanbod, je leerling om te gaan met situaties waarin niet in jouw individuele behoefte wordt voldaan? Hoe vaak leer je, als onderdeel van je beredeneerde aanbod, een klas om te gaan met situaties waarin de behoeften van een ander conflicteren met die van jou? Hoe vaak leer je, als onderdeel van je personeelsbeleid, die sectie of individuele docent om te gaan met situaties waarin het rooster niet wordt aangepast aan individuele behoeften. Kan je dat als individu (ver)dragen? Kan je dat dragen als groep mogelijk maken?
Voor ons is samenwerken, verbonden zijn en het benutten van verschillen onderdeel van waar wij in geloven. Zodat jij uniek bent, niet vanwege wat jou persoonlijk onderscheid, maar vanwege de relaties die jij hebt. Voor ons is dat Leiderschap, zowel voor de leerling als voor de medewerker. En uiteraard ook voor de leidinggevende.
Wil je meer weten over de bijdrage die 1801 kan leveren aan de ontwikkelen van zulk Leiderschap bij jou op school? Wij ondersteunen je graag met een concreet en duurzaam programma, in aansluiting op de relaties die je binnen je school onderhoud en inricht.
Stop met taboes
Het zijn de Heilige Huisjes die ons denken en ons samenwerken in de tang houden. Hier hebben wij er twee benoemd die we dagelijks mogen omgooien. Misschien heb jij nog wel heel andere Heilige Huisjes die je om zou willen gooien. Loop langs bij onze stand, dan kan je direct de daad bij het woord voegen.
1801 bestaat uit een bevlogen groep onderwijsadviseurs, met een enorme passie voor leren en duurzame verbetering van het onderwijs. Daarbij houden we er van om belemmerende gedachten constructief te slopen en denken we graag met je mee over het bouwen van dat waar jij in gelooft. Dat is goed onderwijs. Aangenaam kennis te maken.
Ps. 1801 stond vroeger bekend onder de naam Interstudie.
Anne Jan van den Dool
